Jak wygląda montaż rur osłonowych w gruncie?

Kable i przewody, w zależności od rodzaju instalacji, mogą być narażone na przeróżne działanie szkodliwych czynników zewnętrznych i uszkodzenia mechaniczne. Wilgoć, promieniowanie UV, czynniki atmosferyczne i chemiczne, zanieczyszczenia – to tylko niektóre z nich. Nawet najwyższej jakości kable, cechujące się najlepszej jakości izolacją i wysoką odpornością mechaniczną, w takich warunkach muszą zostać odpowiednio zabezpieczone. W celu stosuje się rury osłonowe. Dziś postaramy się wyjaśnić, dlaczego poprawny dobór i montaż rur osłonowych jest tak istotny. Zapraszamy do artykułu!

Rury osłonowe – o co musisz zadbać przed montażem?

Dobór odpowiednich rur osłonowych to pierwsza i priorytetowa kwestia. Jeśli rura będzie źle dobrana, to nawet najlepiej przeprowadzony montaż nie przyniesie oczekiwanego rezultatu.

Zaczynając więc od początku, wybór rur osłonowych w dużej mierze zależny jest od planowanego miejsca montażu. Wyróżniamy więc:

• rury osłonowe do układania w gruncie,
• rury osłonowe na przestrzenie otwarte,
• rury osłonowe do układania we wnętrzach budynków

Kolory rur osłonowych  są ważnym elementem informacyjnym i ostrzegawczym i mogą być pomocne w identyfikacji rodzaju kabli w nich prowadzonych. Najogólniej rzecz ujmując – rury osłonowe przeznaczone do układania w ziemi w kolorze niebieskim są przeznaczone do kabli niskiego napięcia, a te w kolorze czerwonym do kabli średniego napięcia pow.1kV. Z kolei rury osłonowe przeznaczone do stosowania w instalacjach teletechnicznych i sygnalizacyjnych produkowane są w kolorze czarnym lub ewentualnie czarnym z kolorowymi wyróżnikami w postaci pasków. Na przestrzeniach otwartych wykorzystywane są rury w kolorze czarnym, odpowiednio zabezpieczone na działanie promieniowania UV. Czasami na przestrzenie otwarte wykorzystuje się też rury w kolorze szarym ale są to wyjątkowe przypadki, realizowane według indywidualnego projektu.

Poza miejscem instalacji warto zwrócić uwagę również na parametry rur osłonowych

• grubość ścianki oraz średnicę rury osłonowej (wewnętrzna średnica rury powinna być przynajmniej 1,5 razy większa niż średnica kabla elektroenergetycznego oraz 2 razy większa niż średnica kabla światłowodowego),
• stopień szczelności
• wytrzymałość na ściskanie i udar

Oczywiście na powyższe właściwości istotny wpływ ma materiał, z którego produkuje się rury osłonowe. Jeśli dowiedzieć się więcej na temat tego, z jakich materiałów wykonuje się rury osłonowe i w jakich warunkach stosuje się rury o poszczególnych parametrach, sprawdź nasz poprzedni artykuł.

Rury z tworzyw sztucznych układane w ziemi pod obciążeniem ulegają odkształceniom. Deformacji rury towarzyszy poziomy odpór gruntu, który jest tym większy im większe jest ugięcie rury. Wartość poziomego odporu gruntu zależy w dużej mierze od stopnia jego zagęszczenia, czyli im sztywność gruntu jest większa, tym większy będzie odpór.

Reasumując do najważniejszych czynników mających wpływ na stabilność układu rura-grunt zaliczamy:

• wytrzymałość na ściskanie ( sztywność obwodową rury)
• moduł sieczny i ciężar właściwy gruntu oraz stopień jego zagęszczenia
• głębokość posadowienia rury
• wielkość obciążenia

Zgodnie z obowiązującą normą PN-EN 61386-24 oraz Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 22 czerwca 2010 r. zmieniające rozporządzenie „W sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie”  rury osłonowe układane w ziemi powinny posiadać odpowiednią klasę odporności na ściskanie oraz na uderzenia.

1. Wytrzymałość na ściskanie:

• 250 N dla rur układanych w innych rurach lub wewnątrz budynków
• 450 N dla rur układanych w ziemi
• 600 N dla rur układanych na odcinkach zbliżeń (rury zbliżeniowe)
• 750 N dla rur układanych na odcinkach skrzyżowań (rury przepustowe)

2. Odporność na uderzenia:

• L – mała
• N – normalna

Nie zawsze musimy szukać rury o najwyższych parametrach. Należy kierować się aspektem ekonomicznym i dobierać optymalna rurę do konkretnych warunków gruntowych.

Montaż rur osłonowych w wykopach otwartych – jak to wygląda w praktyce?

Poprawny montaż rur osłonowych musi być poprzedzony dobraniem odpowiedniego rodzaju wykopu. Aby to zrobić należy wziąć pod uwagę kilka czynników:

• miejsce instalacji,
• rodzaj gruntu,
• poziom obciążeń, na jaki będą narażone rury podczas pracy.
• głębokość i szerokość wykopu w stosunku do średnicy rury.

Uwzględniając powyższe czynniki rury osłonowe można montować w wykopach wąskich bądź szerokich. Wyjaśnimy teraz kilka pojęć i terminów związanych z montażem rur osłonowych, które powinieneś znać.

• Podsypka i obsypka – Podsypkę wykonujemy z piasku lub żwiru. Grubość podsypki powinna wynosić min 10 cm. Na podsypkę układamy rurę i kolejno stosujemy obsypkę. Obsypkę również wykonujemy z piasku lub żwiru – ważne, aby materiał nadawał się do zagęszczenia. Obsypkę wykonuje się w jednej lub w dwóch warstwach (jest to zależne od średnicy rury) na wysokość min.10 cm. powyżej górnej krawędzi rury oraz min.10cm po jej bokach.
• Szerokość wykopu – pomiar ten uzależniony jest przede wszystkim od głębokości układania rury oraz od średnicy i ilości układanych rur osłonowych. Zawsze warto dążyć do tego, by szerokość wykopu była jak najmniejsza, jednak trzeba mieć na uwadze, że szerokość musi umożliwiać wykonanie podsypki i obsypki oraz poprawne połączenie odcinków rur osłonowych.
• Wykąp wąski – w przypadku wykopu wąskiego między bocznymi ścianami wykopu, a rurą ułożoną na dnie powinno pozostawić się min. 10 centymetrów luzu, który umożliwi wykonanie obsypki. Stosując wykop wąski sprawiamy, że część obciążeń zewnętrznych przenoszona jest z rury na zewnętrzne, nienaruszone ściany wykopu, dlatego zawsze, gdy jest to możliwe, warto stosować wykop wąski.
• Wykop szeroki – w przypadku wykopu szerokiego, rura osłonowa ulega większym obciążeniom zewnętrznym niż w przypadku wykopu wąskiego. Ten rodzaj wykopu można stosować w gruntach piaszczystych i żwirowych.
• Wypełnienie wykopu – właściwe wypełnienie wykopu ma wpływ na współpracę rury osłonowej z gruntem, jest więc niesamowicie istotne. Wypełnienie wykopu należy robić stopniowo i bardzo starannie. Każda warstwa powinna mieć grubość 15-20 cm. W celu uniknięcia osiadania gruntu oraz zapewnienia prawidłowej współpracy rury z gruntem zaleca się zagęszczenie kolejno układanych warstw do stopnia 85%-90% wg zmodyfikowanej próby Proctor’a. Podczas zagęszczania należy zwrócić szczególną uwagę aby nie spowodować nadmiernej owalizacji rury. Do wypełnienia wykopu można użyć gruntu rodzimego, w którym wykonujemy montaż rur osłonowych, jeśli jest on dobry i łatwy do zagęszczania.

Na koniec warto jeszcze pamiętać, że układanie rur osłonowych należy wykonać zgodnie z warunkami określonymi w projekcie technicznym na głębokości nie mniejszej niż 0,5 metra do maks. 6m pod konstrukcją nawierzchni lub poziomu terenu. W przypadku terenów, na których występuje ciężki ruch kołowy (np. pod autostradami) głębokość powinna wynosić przynajmniej 1 metr.

Dopiero biorąc pod uwagę wszystkie wymienione wyżej elementy, będziesz w stanie dobrać rury osłonowe o odpowiednich właściwościach i parametrach. Pamiętaj, aby rury osłonowe kupować wyłącznie od renomowanych producentów i zawsze sprawdzaj, czy produkty spełniają wszystkie niezbędne normy.

Transport i składowanie rur osłonowych – to też jest istotne!

Choć rury osłonowe mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu, to istnieje kilka reguł, które należy spełnić, aby transport ten uznać za prawidłowy. Przede wszystkim podczas transportu rury osłonowe należy odpowiednio zabezpieczyć – nie mogą ulegać przesuwaniu co w efekcie może doprowadzić do ich uszkodzenia. Trzeba zwrócić również uwagę na to, by powierzchnie ładunkowe były równe – wystające, ostre krawędzie mogą uszkodzić rury osłonowe.

Istnieją również reguły dotyczące składowania rur osłonowych. Rury powinno się magazynować na płaskim i równym podłożu. Wysokość składowania nie powinna przekraczać 3,5m. Warto również pamiętać, że rury osłonowe na otwartej przestrzeni mogą być składowane maksymalnie przez 2 miesiące. Po przekroczeniu tego okresu, rury, które nie są odporne na promieniowanie UV, trzeba zabezpieczyć przez działaniem promieni słonecznych.